اختلال یادگیری کودکان | کلیدهای موفقیت آمیز مقابله

اختلال یادگیری چیست؟ ( شناخت بهتر )

اختلال یادگیری کودکان یکی از انواع رایج مشکلات عصبی است که در نتیجه آن مغز نمی ‌تواند به خوبی اطلاعات را دریافت، ارسال یا پردازش کند. کودکان دارای اختلال یادگیری دارای هوش معمولی و نرمال بوده و حتی می توانند با استفاده از راهکارهای اصولی، تبدیل به کودکان باهوشی شوند که تنها در مهارت ‌های تحصیلی دچار مشکل هستند. به طور کلی روش خاصی برای درمان کامل این اختلال وجود ندارد، ولی راهکارهایی وجود دارند که می توانند اختلال یادگیری کودکان را تا حدی مدیریت کنند. در این مقاله سعی بر آن خوامی داشت که به طور کامل و جامع، به معرفی و بررسی اختلال یادگیری و دلایل آن بپردازیم؛ با آوای باران همراه باشید.

همان طور که در مقدمه بیان شد، اختلال یادگیری یا ناتوانی یادگیری یک نوع بیماری عصبی در کودکان محسوب می‌ شود که باعث می ‌شود مغز نتواند به درستی اطلاعات را دریافت، پردازش و ارسال کند.

کودکانی که از اختلال یادگیری رنج می‌ برند، در خواندن، نوشتن، صحبت کردن، گوش دادن و همچنین درک مفاهیم ریاضی و درک عمومی دچار مشکل هستند؛ همین موضوع باعث می ‌شود که این افراد در یادگیری اطلاعات و مهارت‌ های جدید دچار مشکل شوند.

تعریف اختلال یادگیری کودکان

اما فارغ از تعریف کلی این نوع از اختلال در کودکان، تعریف دقیق اختلال یادگیری را می توان مطابق با این تعریف در نظر گرفت:

اختلال یادگیری به معنی اختلال در یک یا چند فرآیند روانشناختی اساسی است که در درک یا استفاده از زبان، گفتار و نوشتار دخیل بوده و ممکن است خود را در خواندن، نوشتن، گوش دادن، درک مفاهیم ریاضی و املا بروز دهد.

سوال مهم

حال سوال اینجاست که این اختلال در کدام دسته از کودکان مشاهده می گردد؟! سوالی که آن را در قسمت بعدی مورد بررسی قرار خواهیم داد؛ با آوای باران همراه باشید!

چه کودکانی به اختلال یادگیری مبتلا هستند؟

بهتر است بدانید ممکن است اختلال یادگیری در سنین مختلف بروز پیدا کند و علائم و نشانه ‌های گوناگونی داشته باشد. تشخیص اولیه این اختلال بر عهده والدین کودک است ولی تشخیص نهایی آن می بایستی توسط پزشک روانشناس انجام شود. به طور کلی شایع ‌ترین علائم و نشانه ‌های اختلال یادگیری کودکان را می توان شامل موارد زیر عنوان نمود:

• مشکل در تمرکز و فاصله توجه کوتاه
• ضعیف بودن حافظه
• عدم پیروی صحیح از دستورالعمل ‌ها
• عدم وجود هماهنگی مناسب و صحیح بین دست و چشم یا بدن
• مشکل در خواندن و درک مطالب
• مشکل در درک مفاهیم جدید
• مشکل در یادگیری روزهای هفته، الفبا، اعداد و غیره
• دیرتر از بقیه بچه‌های صحبت می‌ کند.
• دایره واژگان آن ها رشد آهسته ای دارد.
• در خواندن یا نوشتن متن توانایی ضعیفی دارد.

عوامل اصلی و تأثیرگذار در بروز اختلال یادگیری کودکان

بهتر است بدانید که عوامل مختلفی می توانند باعث بروز اختلال یادگیری کودکان شوند و عملا نمی ‌توان یک عامل و دلیل ثابت برای بروز آن در نظر گرفت. از جمله اصلی ‌ترین عوامل بروز اختلال یادگیری در کودکان می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ژنتیک یا سابقه خانوادگی: اگر یکی از خویشاوندان خونی مانند والدین، مبتلا به اختلال یادگیری باشند، این احتمال وجود دارد که کودک آن ها نیز به این اختلال مبتلا شود.
• خطرات و آسیب ‌های دوران بارداری و نوزادی: از جمله اصلی ‌ترین عواملی که می توانند خطر مبتلا شدن کودک به اختلال یادگیری را چند برابر کنند، می‌توان به قرار گرفتن در معرض الکل یا مواد مخدر در زمان بارداری، زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام زایمان اشاره کرد.
• آسیب روانی: آسیب ‌های روانی می توانند شامل تجربه ‌های استرس زا و سوء استفاده ‌های عاطفی باشند که در دوران کودکی رخ می دهند. این آسیب ‌ها می توانند روی رشد مغز تأثیر داشته و همچنین، خطر ابتلا به اختلال یادگیری کودکان را به طرز قابل توجهی افزایش دهند.
• ضربه جسمی: آسیب ‌های وارد شده به سر و یا بیماری‌ های مربوط به سیستم عصبی می توانند در ایجاد اختلالات یادگیری نقش مهمی داشته باشند.

انواع اختلال یادگیری کودکان

در قسمت بعدی دسته بندی های مختلف اختلال یادگیری در کودکان را مورد بررسی قرار خواهیم داد؛ این مقاله از آوای باران را از دست ندهید!

اختلال یادگیری در دروس مختلف

به طور کلی اختلالات یادگیری در سنین مدرسه شامل : دیسلکسیا، دیسکلکولیا، دیسگرافیا، دیسپرکسیا، دیسفازیا و آفازیا می‌ شوند که هر کدام به خودی خود می توانند منجر به ایجاد ضعف و مشکل در مهارت‌ های فردی مختلفی اعم از خواندن، نوشتن و انجام محاسبات ریاضی در کودک شوند.

جدول : انواع اختلالات یادگیری کودکان

اختلال یادگیری کودکان در خواندن (دیسلکسیا)

اختلال دیسلکسیا که از آن به عنوان خوانش پریشی نیز یاد ی شود، شامل دو نوع متفاوت می ‌شود:

• اختلال بنیادین در خواندن: این اختلال بیشتر در زمانی رخ می ‌دهد که کودک نتواند ارتباط بین اصوات، حروف و کلمات را به طور مناسبی متوجه شود.
• اختلال در درک مطالب: اختلال درک مطلب زمانی ایجاد می‌ شود که فرد مبتلا در درک معانی کلمات، عبارات یا پاراگراف‌ها دچار مشکل می گردد.

مهمترین نشانه های اختلال خواندن کودکان

از مهم ترین نشانه ‌هایی که اختلال خوانش پریشی به همراه دارد، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• • • مشکل در شناسایی حروف و کلمات
    • سختی در فهم کلمات و معانی آن ها
    • وجود چالش در سرعت مطالعه و روان خوانی
    • دشواری در مهارت‌ های کلی در حوزه واژگان و کلمات

اختلال یادگیری در ریاضی در کودک (دیس کلکولیا)

اختلال یادگیری در درس ریاضی دانش آموزان که تحت عنوان دیس کلکولیا نیز شناحته می شود، به میزان توانایی و مهارت کودکان در زمینه‌های دیگر بستگی دارد و می ‌تواند به شکل ‌های مختلفی در افراد بروز پیدا کند. این اختلال یادگیری تحت تأثیر سایر اختلال ها مانند اختلال در یادگیری زبان، اختلالات دیداری و یا وجود مشکل در ترتیب گذاری، حافظه و غیره نیز قرار می گیرد.

معمولا کودکانی که دچار این نوع اختلال یادگیری هستند، در به خاطر سپاری، سازماندهی اعداد، علامت‌ های ریاضی و قوانین اعداد دچار مشکل بوده و نمی ‌توانند به راحتی محاسبات ریاضی حتی ساده ای مانند 10=5+5 یا 25=5*5 را انجام دهند؛ علاوه بر این چالش،  این کودکان ممکن است در قوانین شمارش اعداد نیز مشکل داشته باشند.

اختلال یادگیری در نوشتن (دیس گرافیا)

یکی دیگر از انواع اختلالات یادگیری در کودکان در سنین مدرسه که نسبت به انواع دیگر شایع است، اختلال نوشتن یا اختلال یادگیری املا می باشد. این اختلال که تحت عنوان دیس گرافیا نیز شهرت دارد، شامل عمل فیزیکی نوشتن و همچنین عمل ذهنی درک و همچنین، آمیختن اطلاعات با یکدیگر می ‌شود.

مهمترین نشانه های اختلال نوشتن کودکان

از علائم اصلی و مهم اختلال یادگیری کودکان در نوشتن و یا دیس گرافیا می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• • • اشکال در تمیز نوشتن و ثبات نوشتاری
    • چالش در کپی بودن اشکال حروف و کلمات
    • وجود مشکل ثبات در املای یک کلمه
    • عدم حفظ سازماندهی و پیوستگی نگارش

اختلال در مهارت‌های حرکتی (دیس پراکسیا)

اختلال در مهارت ‌های حرکتی یا دیس پراکسیا نیز یکی دیگر از انواع اختلال یادگیری محسوب می شود که به وجود مشکل در حرکت و هماهنگی کودک اشاره دارد. این اختلال می تواند شامل مهارت ‌های حرکتی ظریف مانند نوشتن، بریدن و مهارت ‌های حرکتی دیگری مانند دویدن و پریدن ‌شود.

اختلال حرکتی در برخی مواقع به عنوان اختلال برون داد نیز شناخته می ‌شود که به اطلاعات خروجی از مغز اشاره دارد. در واقع برای انجام مهارت‌ های حرکتی درشتی مانند دویدن، پریدن و غیره که مغز باید با اندام ‌های مربوط ارتباط برقرار کند تا این اعمال به درستی انجام شوند، شامل این نوع از اختلال یادگیری در کودکان می گردد.

از جمله مهم ترین و رایج ‌ترین مشکلات حرکتی در کودکان می ‌توان به وجود چالش و سختی هایی در انجام اموری که نیاز به هماهنگی چشم با دست دارند، از جمله به دست گرفتن مداد، بستن بند کفش و یا دکمه های پیراهن اشاره نمود.

اختلال در یادگیری زبان (آفازیا)

به طور کلی منظور از اختلال در یادگیری زبان که آفازیا یا آفازی نیز نام دارد، ناتوانی در درک زبان یا تولید زبان گفتاری می باشد. بهتر است بدانید در تعریف این نوع اختلال یادگیری، زبان ارتباطی به عنوان یک برون داد شناخته می ‌شود، چرا که شفاهی بوده و ایجاد ارتباط مناسب، مستلزم سازمان دادن به اطلاعات در مغز و انتخاب کلمه درست خواهد بود.

از جمله نشانه ‌های مهم و رایج این نوع از اختلال یادگیری می ‌توان به وجود مشکل در مهارت ‌های زبان گفتاری، توانایی تعریف دوباره یک داستان، روانی کلام و همچنین، توانایی در درک معانی کلمات، اقسام کلمه و غیره اشاره نمود.

درمان اختلال یادگیری کودکان دبستانی؛ آیا روش مورد تاییدی وجود دارد؟!

بهتر است بدانید در حال حاضر راهکارهای مختلفی برای درمان انواع اختلال یادگیری کودکان وجود دارند که با رعایت اصول هر کدام از این راهکارها، می ‌توان تا حد زیادی نشانه ‌ها و علائم اختلال یادگیری را در کودک کاهش داده و مدیریت نمود. در این بخش از مقاله، برخی از مهم ترین راهکارهای درمان اختلال یادگیری در کودکان دبستانی را به معرفی و مورد بررسی قرار خواهیم داد؛ با آوای باران همراه باشید!

استفاده از تکنیک تکه تکه کردن

با تقسیم کردن دروس یا تکالیف به بخش‌ های کوچک ‌تر می ‌تواند به دانش آموزان در یادگیری بهتر مطالب درسی کمک کرد و تا حد مناسبی، این چالش را در آن ها مدیریت نمود.

سازماندهی اطلاعات به صورت بصری

معمولا کودکانی که دچار اختلالات یادگیری هستند، اطلاعات را به صورت بصری دریافت و پردازش می ‌کنند. از این رو، معلمان می توانند از این راهکار به منظور درک بهتر دروس توسط دانش آموزان استفاده نمایند.

شخصی سازی دروس و آموزش به صورت آنلاین

معلمان می بایستی آموزش‌ های فردی و آنلاین را برای یادگیری بهتر کودکان دارای اختلال یادگیری در دستور کار خود قرار دهند؛ این امر تاثیر بسزایی در بهبود بازدهی سیستم آموزشی و انتقال مفاهیم خواهد داشت.

عوارض اختلال یادگیری و عدم درمان آن، فرصت طلایی را از دست ندهید!

بهتر است بدانید که اگر اختلال یادگیری کودکان به موقع و به طور اصولی تشخیص داده نشود و یا فرآیندهای لازم درمانی به درستی صورت نگیرد، احتمال بروز مشکلات متعددی به همراه آن وجود خواهد داشت.

این مشکلات به مرور زمان می توانند روی روان کودکان و دانش آموزان تاثیرات جدی داشته و نشانه ‌هایی از غم و اندوه را در آن ها به وجود بیاورند. در کنار این مشکل، عدم شناسایی به موقع اختلال یادگیری می ‌تواند باعث شکل گیری سو تفاهم، افزایش استرس و یا سرزنش دیگران گردد. طبق تحقیقات و مطالعات جهانی انجام شده روی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، حدود 30 تا 50 درصد از والدین این دسته کودکان به دنبال درمان عاطفی فرزند خود بوده و آن را راه حل مناسبی برای آن در نظر گرفته اند.

سخن پایانی

در این مطلب از آوای باران، سعی بر آن شد تا به معرفی اختلال یادگیری در کودکان، نشانه ‌ها و علائم آن بپردازیم. اختلالات یادگیری در کودکان می توانند چالش‌ های تحصیلی مختلفی به همراه داشته باشند و باعث موارد نامطلوبی از جمله بروز عزت نفس پایین، گوشه گیری و همچنین، بروز مشکلات رفتاری در کودکان شوند.